6 tháng đầu năm 2022, kim ngạch xuất nhập khẩu qua địa bàn Lào Cai đạt khoảng 1.037 tỷ USD. Mặc dù cán mốc tỷ USD nhưng so với cùng kỳ năm 2021, kim ngạch xuất nhập khẩu qua Lào Cai nửa đầu năm nay giảm tới 43%. Còn so với kế hoạch UBND tỉnh giao chưa đạt 1/4 kế hoạch năm.
Nhìn lại nửa đầu năm 2022, cũng là năm Lào Cai lấy chủ đề hành động là “Đoàn kết – Kỷ cương – Thích ứng linh hoạt – Phát triển toàn diện”, bao gồm cả phòng, chống Covid-19 theo tinh thần chung từ Trung ương.
Tuy nhiên, nằm ở địa bàn biên giới, giáp ranh với nước láng giềng Trung Quốc – quốc gia vẫn kiên trì quan điểm “Zero Covid”, hoạt động xuất nhập khẩu qua địa bàn Lào Cai chịu không ít ảnh hưởng do khác biệt chính sách giữa hai bên.
Khó khăn nhất bắt đầu từ thời điểm 17/2, cửa khẩu hoạt động không ổn định, liên tục phải tạm dừng theo đề nghị từ phía Trung Quốc mỗi khi phát hiện có mẫu virus SARS-CoV-2 trên lái xe hay hàng hóa; đặc biệt, nhóm nông sản quan trọng là hoa quả tươi càng chịu sự kiểm soát ngặt nghèo hơn, gần như không thể qua biên giới.
Điển hình một số mặt hàng chủ đạo như thanh long sau 6 tháng mới xuất được trên 10.000 tấn, giảm 98% so với cùng kỳ; chuối quả giảm 85%; dưa hấu giảm 71%. Ngay ở thời điểm hiện tại, mỗi ngày chỉ có khoảng 5 – 6 xe chở hoa quả được giải quyết thông quan.
Theo ông Hà Đức Thuận, Phó Trưởng ban Quản lý Khu Kinh tế tỉnh Lào Cai, dự báo 6 tháng cuối năm hoạt động xuất nhập khẩu qua Lào Cai vẫn còn nhiều khó khăn. Theo khuyến cáo của Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương, duy trì an toàn dịch bệnh tại cửa khẩu cũng đồng nghĩa với duy trì an toàn cho xuất nhập khẩu.
Theo đó, để thích ứng với chính sách của Trung Quốc, tạo niềm tin trong giao thương hàng hóa giữa hai bên biên giới, việc thiết lập “vùng xanh”, “luồng xanh” không Covid-19 tại cửa khẩu vẫn sẽ được Lào Cai ưu tiên.
“Ban đang phối hợp với phía Hà Khẩu (Vân Nam - Trung Quốc) xây dựng phòng xét nghiệm PCR tại cửa khẩu. Hy vọng sau khi lắp đặt phòng này, tất cả hàng hóa và thành thùng xe chở đi xuất khẩu sẽ được xét nghiệm tại Lào Cai, trường hợp âm tính với Covid-19 thì mới xuất cảnh qua biên giới. Thực hiện được điều này sẽ nâng cao được giá trị xuất nhập khẩu, đặc biệt trong đẩy mạnh xuất khẩu hàng nông sản”, ông Thuận nói.
Tại kỳ họp HDNĐ tỉnh giữa năm 2022 tổ chức hồi trung tuần tháng 7 vừa qua, ông Trịnh Xuân Trường, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai cho biết, dù kim ngạch xuất nhập khẩu giảm, nhưng thực tế số thu ngân sách từ hoạt động thông quan hàng hóa qua cửa khẩu Lào Cai lại tăng, tổng thu từ đầu năm đến nay đã đạt trên 50% dự toán HĐND tỉnh giao (trên 900 tỷ đồng, thu chủ yếu từ thuế, phí đối với các mặt hàng nhập khẩu như phân bón, than cốc, hóa chất, máy móc thiết bị…).
Ông Trịnh Xuân Trường, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai cho rằng phải đẩy mạnh nâng cấp hạ tầng và cải cách hành chính tại cửa khẩu.
Thực tiễn cho thấy, ngoài việc phụ thuộc không nhỏ vào chính sách bên kia biên giới, bản thân yếu tố hạ tầng và công tác cải cách hành chính ở cửa khẩu hiện nay vẫn còn nhiều thách thức. Để phát huy tiềm năng của Khu Kinh tế Cửa khẩu Lào Cai có diện tích lên tới gần 16.000ha, tương lai sẽ là khu hợp tác kinh tế qua biên giới thì Ban Quản lý Khu Kinh tế phải phát huy được vai trò “người chủ”, “người cầm trịch” trong quản lý, điều phối, đưa ra quy trình, quy chế phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan cùng hoạt động tại cửa khẩu.
“Công tác cải cách hành chính gắn với cửa khẩu số phải bám sát thực tiễn và thực sự hiệu quả, cần coi mỗi xe container của các doanh nghiệp đến với Lào Cai là một khách hàng để chúng ta phải chăm sóc. Có như vậy đến năm 2025 kim ngạch xuất nhập khẩu của tỉnh mới có thể đạt mục tiêu 10 tỷ USD”, ông Trường chỉ rõ.
Đối với vấn đề hạ tầng, thời gian qua do thiếu bãi tập kết tại cửa khẩu Lào Cai nên các phương tiện vận chuyển hàng hóa tới khu vực này phải đậu đỗ hàng dài dọc các tuyến đường lân cận, thậm chí cả trên đầu tuyến nối cao tốc Nội Bài – Lào Cai gây hiện tượng ách tắc.
Để khắc phục tình trạng này, Ban Quản lý Khu Kinh tế đã đề xuất với thường trực UBND tỉnh Lào Cai cấp vốn đầu tư một số bãi đậu đỗ xe quanh cửa khẩu với diện tích khoảng 10ha. Hiện, các thủ tục đang được hoàn tất, dự kiến khởi công vào cuối năm nay./.
