Thị trường ô tô cũ đã hình thành từ hàng chục năm trước ở Việt Nam nhưng đến nay vẫn còn sơ khai, manh mún. Trong khi đó, nhu cầu mua xe đã qua sử dụng với giá tốt đang tăng do giá xe mới cao hơn khá nhiều nước trong khu vực.
Ngại "vàng thau lẫn lộn"
Nếu như những năm trước, cửa hàng ô tô cũ chủ yếu được mở ở các thành phố lớn thì gần đây, nhiều khu vực nông thôn cũng xuất hiện dịch vụ mua - bán xe cũ. Tuy nhiên, các cửa hàng chủ yếu có quy mô nhỏ, hoạt động chưa chuyên nghiệp, thậm chí có những nơi kinh doanh kiểu chụp giật khiến khách hàng chưa thật sự tin tưởng.
Thị trường ô tô cũ của Việt Nam được xem là “miếng bánh ngon” đối với nhà đầu tư trong và ngoài nước
Ông Tạ Công Tiên, chủ Chợ Xe Kiểu Mỹ, nhận xét nhiều cơ sở kinh doanh cung cấp ô tô cũ với chất lượng "vàng thau lẫn lộn" nên khách hàng dễ mua nhầm xe nát, phải làm máy lại rất nhiều hoặc "mông má" để che khuyết điểm. Đến khi phát hiện chất lượng thật của chiếc xe thì người mua đành "ngậm bồ hòn" hoặc phải chấp nhận bán lại cho cửa hàng với giá rất thấp, có khi chỉ bằng nửa giá đã mua.
Theo ông Trần Hoàng Nam, chuyên buôn bán ô tô cũ tại TP Thủ Đức (TP HCM), nhiều khách hàng bị cửa hàng bán xe cũ "qua mặt", mua phải xe cũ với giá cao hơn rất nhiều so với giá trị thật nên niềm tin với thị trường xe đã qua sử dụng mất dần. Ông Triệu Khắc Thiệp, Giám đốc Chợ Tốt Xe, cũng cho rằng đa số người tiêu dùng thiếu tin tưởng với ô tô đã qua sử dụng, không biết cơ sở kinh doanh nào bán xe với chất lượng tốt và giá hợp lý để chọn mua.
Ông Nguyễn Minh Đồng, chuyên gia ô tô, cho hay ở Việt Nam, ô tô mới sau 1 năm sử dụng thường mất giá khoảng 5% - 10% trong khi tỉ lệ này ở Mỹ và châu Âu là 25% - 30%. Do đó, thị trường xe đã qua sử dụng ở nhiều nước phát triển rất mạnh, nhiều người chỉ mua xe cũ nhằm tiết kiệm chi phí.
Dư địa lớn
Chính bởi sự phát triển của thị trường xe đã qua sử dụng ở Việt Nam khá hạn chế nên dư địa tăng trưởng còn khá nhiều. Ông Tạ Công Tiên cho biết đã có thông tin một số tập đoàn nước ngoài đang "dòm ngó" thị trường xe cũ của Việt Nam, lên kế hoạch xâm nhập và nhiều khả năng sẽ có sự cạnh tranh quyết liệt. Tuy nhiên, cơ hội cho người kinh doanh trong nước vẫn còn bởi nhà đầu tư ngoại không thể am hiểu thị trường Việt Nam trong một sớm một chiều và cần thời gian xây dựng đội ngũ sửa chữa ô tô có tay nghề lâu năm.
Theo bà Nguyễn Thị Hiền, chủ hệ thống Ô tô Hiền, thị trường ô tô đã qua sử dụng có cơ hội phát triển bất kể nền kinh tế khó khăn hay thuận lợi. Bởi lẽ, khi kinh tế khó khăn, khách hàng có xu hướng mua xe cũ để có được mức giá tốt nhất thay vì mua mới với giá quá cao. Còn khi kinh tế thuận lợi, người tiêu dùng có điều kiện tài chính để đổi xe nên sẽ bán xe cũ ra nhiều, giúp thị trường xe đã qua sử dụng thêm sôi động. "Thị trường ô tô cũ có nhiều tiềm năng nhưng chưa phát triển bởi nhiều người kinh doanh tự làm mất uy tín của mình. Để thị trường này tăng trưởng, cửa hàng xe cũ cần phải tự nâng cấp theo hướng chuyên nghiệp, minh bạch thông tin và tăng trách nhiệm với khách hàng" - bà Hiền nhìn nhận.
Ông Triệu Khắc Thiệp cho rằng mỗi tháng thị trường ô tô cũ chỉ tiêu thụ được vài trăm ngàn chiếc là quá thấp so với số lượng ô tô cũ hiện có khoảng 5 triệu chiếc. Theo ông Thiệp, rất cần có những doanh nghiệp lớn có thể dẫn dắt thị trường với việc chuẩn hóa hoạt động thẩm định xe; minh bạch chất lượng, giá cả; bảo đảm chế độ hậu mãi và cải thiện cung cách phục vụ. Từ đó, cửa hàng nhỏ lẻ buộc phải học hỏi, áp dụng mô hình chuyên nghiệp để có thể tồn tại. "Nếu làm được điều đó sẽ thu hút số lượng khách nhiều hơn, tạo được niềm tin ở khách hàng, góp phần giúp lĩnh vực kinh doanh này phát triển vượt bậc" - ông Thiệp nhận định.
Theo ghi nhận của phóng viên, năm 2023, các cửa hàng ô tô cũ quy mô lớn ở Việt Nam mỗi tháng tiêu thụ khoảng vài chục xe đã qua sử dụng, cửa hàng nhỏ lẻ bán được 5 - 7 chiếc/tháng. Năm nay, các doanh nghiệp kinh doanh ô tô cũ đánh giá doanh số có thể tăng gấp đôi so với năm ngoái.
Nghiên cứu của BlueWeave Consulting cho thấy thị trường ô tô đã qua sử dụng tại Việt Nam có tiềm năng phát triển rất lớn với tỉ lệ tăng trưởng 16,7%/năm, dự báo đạt 23,12 tỉ USD vào năm 2029.
Tỉ lệ người Việt sở hữu ô tô còn thấp
Theo một thống kê, tại Việt Nam, trung bình 1.000 dân chỉ sở hữu 5 chiếc ô tô, cách xa so với mức sở hữu 600 - 700 xe/1.000 dân của Nhật Bản. Do đó, dư địa cho thị trường xe cũ tại Việt Nam phát triển là rất lớn khi trong khoảng 5 năm tới, đa phần khách hàng mua ô tô là những người mua lần đầu.