Ngày 15-7, UBND TP HCM tổ chức hội nghị tổng kết 6 năm thí điểm thành lập Ban Quản lý An toàn thực phẩm (ATTP) TP HCM. Báo cáo tại hội nghị, bà Phạm Khánh Phong Lan, Trưởng Ban Quản lý ATTP TP HCM, nhấn mạnh nhiệm vụ xuyên suốt của ban từ ngày thành lập là xây dựng thực phẩm sạch, chống thực phẩm bẩn, tăng cường thông tin truyền thông và đẩy mạnh cải cách hành chính. "Về xây dựng thực phẩm sạch, chúng tôi đã phát triển chuỗi thực phẩm an toàn theo tiêu chuẩn cao hơn quy định chung hiện hành như: sản phẩm thực hành sản xuất nông nghiệp tốt (VietGap, GlobalGap, hữu cơ…), từ 97 chuỗi ban đầu lên 279 chuỗi hiện nay.
Chúng tôi quan niệm khi tăng lượng thực phẩm sạch đồng nghĩa với việc giảm thực phẩm bẩn. Những sản phẩm này đã được kết nối vào bếp ăn trường học, nhà hàng, khách sạn, siêu thị và khi những đơn vị này nâng tiêu chuẩn nhập hàng cũng tạo áp lực ngược lên nhà cung cấp phải nâng tiêu chuẩn sản xuất" - bà Phạm Khánh Phong Lan giải thích.
Đặc biệt, từ khi Ban Quản lý ATTP TP HCM hoạt động, số vụ ngộ độc phát hiện ít hơn qua từng năm, vấn đề giám sát được thực hiện tốt hơn, thanh kiểm tra cũng nhiều hơn. Cụ thể, từ năm 2017 đến tháng 6 năm nay, ban đã kiểm tra gần 328.000 cơ sở, phát hiện vi phạm với tỉ lệ 11,3%; đã xử phạt 7.225 cơ sở với tổng số tiền phạt gần 153,1 tỉ đồng, trung bình phạt gần 21,2 triệu đồng/vụ. Trong khi một năm trước đó, tức năm 2016, khi chưa có Ban ATTP, số tiền phạt vi phạm ATTP tại TP HCM trung bình gần 5,1 triệu đồng/vụ (toàn quốc phạt chỉ 200.000 đồng/vụ). Điều này cho thấy ngoài yếu tố khách quan là mức tiền phạt theo quy định của pháp luật tăng còn cho thấy hoạt động kiểm tra có trọng tâm hơn.
Mô hình một đầu mối quản lý ATTP của TP HCM thể hiện hiệu quả sau 6 năm thí điểm. Trong ảnh: Đoàn công tác Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn cùng Ban Quản lý ATTP TP HCM thị sát chợ đầu mối Bình Điền
Tuy vậy, bà Lan băn khoăn là ban hoạt động như một sở nhưng bị vướng về mặt pháp lý. Các cơ chế và quy định pháp luật trong một số trường hợp không có hướng dẫn cụ thể dẫn tới nhiều lúng túng trong thực tế. Ví dụ như ban chỉ được thực hiện thanh tra chuyên ngành, mọi hoạt động đều phụ thuộc vào kế hoạch và quyết định thanh tra của trưởng ban, không chủ động như thanh tra sở... Do đó, ban đề xuất cần có sự thay đổi phù hợp với tình hình thực tế, cho phép chính thức hóa mô hình thí điểm, thành lập Sở ATTP. "Việc thành lập ban không phải là "cây đũa thần" để giải quyết mọi vấn đề nhưng ít ra nó đã thống nhất lực lượng để triển khai tốt nhiệm vụ. Chính sách có hay đến mấy nhưng khi triển khai nhiệm vụ, nếu các lực lượng manh mún lẻ tẻ, khó phối hợp với nhau thì rất khó. Chúng ta đã có chính sách thử nghiệm rồi, thời gian thí điểm rồi, những kinh nghiệm chúng ta tích lũy được cho thấy là đã đến lúc chính thức mô hình này" - bà Lan nói.
Phát biểu tại hội nghị, Phó Chủ tịch UBND TP HCM Dương Anh Đức đánh giá cao nỗ lực của Ban Quản lý ATTP TP HCM trong thời gian qua. "Trước khi thí điểm mô hình Ban Quản lý ATTP TP HCM, việc quản lý ATTP được chia ra nhiều cơ quan quản lý nhà nước khác nhau đã nảy sinh một số bất cập. Đó là lý do TP HCM đặt vấn đề thí điểm một cơ quan quản lý nhà nước để thực hiện công tác này hiệu quả hơn. Sau 6 năm thí điểm, chúng ta đã thấy những điểm sáng: việc quản lý tập trung hơn, không phát sinh thêm biên chế. Ngược lại, lượng công chức, viên chức giảm đều qua các năm (từ 488 người xuống 381 người như hiện nay - PV) cho thấy công tác quản lý hiệu quả hơn. Các vụ việc vi phạm ATTP giảm, kể cả số lượng lẫn quy mô. Đây là minh chứng cho thấy mô hình này về cơ bản đã đạt được những mục tiêu ban đầu đặt ra. TP HCM đã qua 2 chu kỳ thí điểm (mỗi lần 3 năm - PV), nên mong muốn nhất của thành phố là được sự chấp thuận của Chính phủ để chính thức hóa bằng việc thành lập Sở ATTP TP HCM trên cơ sở Ban Quản lý ATTP TP HCM hiện nay để việc quản lý ATTP trên địa bàn chuyên nghiệp, hiệu quả hơn" - ông Dương Anh Đức nhấn mạnh. Ông đề nghị Ban Quản lý ATTP TP HCM hoàn thiện đề án thành lập sở trên cơ sở lắng nghe đầy đủ ý kiến bộ, ngành trung ương, chuyên gia, người dân để thuyết phục được các cơ quan hữu quan.
Theo Quyết định 446/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, TP HCM được kéo dài thời gian thí điểm hoạt động của Ban Quản lý ATTP TP HCM thêm 3 năm, kể từ ngày 1-4-2020 tới trước ngày 1-4-2023.