Ngày 27/7, 5 Hiệp hội doanh nghiệp liên quan đến vận tải đường thủy nội địa bao gồm Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam (VLA), Hiệp hội Đại lý, Môi giới và Dịch vụ Hàng hải Việt Nam (VISABA), Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam (VNSC), Hội Vận tải thủy nội địa Việt Nam và Hiệp hội Chủ tàu Việt Nam (VSA) vừa gửi văn bản kiến nghị tới HĐND, UBND TP.Hải Phòng đề xuất không thu phí hạ tầng khu vực cửa khẩu cảng biển đối với hàng hóa vận tải bằng phương tiện thủy sử dụng đường thủy nội địa.
Theo hiệp hội này, việc nộp phí sử dụng công trình, kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển của Hải Phòng đã gây rất nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp sản xuất, xuất nhập khẩu và dịch vụ liên quan có hàng hóa thông qua cảng của thành phố.
Điều này làm hạn chế năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế và làm tăng chi phí logistics đang ở mức cao. Đặc biệt là hàng hóa vận chuyển bằng phương tiện thủy sử dụng đường thủy nội địa - một phương thức đang được nhà nước khuyến khích phát triển do những ưu điểm của mình.
Việc thu phí làm giảm sản lượng hàng hóa vận chuyển
Theo văn bản trên, việc thu phí đã diễn ra hơn 6 năm nay, tương ứng với mức trung bình mỗi năm thu được 1.500 tỷ đồng, gấp ba lần số tiền nhà nước đầu tư cho duy tu bảo dưỡng đường thủy nội địa.
Đồng thời, dẫn số thu của Hải Phòng từ phương thức vận tải thủy nội địa tại báo cáo gửi Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, lần lượt là 59,8 tỷ đồng, 51,3 tỷ đồng, 57,1 tỷ đồng, 64 tỷ đồng và 66 tỷ đồng qua các năm từ 2017-2021, các hiệp hội đánh giá: "Số thu này là quá nhỏ so với nguồn thu trung bình 1.500 tỷ đồng/năm của Hải Phòng, nhưng lại rất lớn và có ý nghĩa đối với ngành vận tải thủy nội địa".
5 hiệp hội doanh nghiệp liên quan cùng đứng tên kiến nghị Hải Phòng không thu phí hạ tầng cảng biển thủy nội địa.
Bởi ngành hiện đang góp phần hiệu quả vào việc chuyển đổi cơ cấu vận tải, giảm tải cho vận tải đường bộ đi và đến Hải Phòng, giảm khí thải ô nhiễm môi trường và giảm tai nạn giao thông đường bộ đang ở mức báo động.
Thừa nhận việc HĐND TP.Hải Phòng ban hành quy định thu phí sử dụng công trình, kết cấu hạ tầng công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển trên địa bàn thành phố là đúng thẩm quyền theo quy định - Tuy nhiên, các hiệp hội nên chất vấn: "đối tượng áp dụng đã đúng và phù hợp hay chưa đối với vận tải đường thủy nội địa?".
Các hiệp hội lý giải, lượng hàng container vận chuyển bằng đường thủy nội địa từ năm 2020 đến
nay chỉ chiếm trên dưới 1,5% tổng lượng hàng container xuất nhập khẩu thông qua cảng Hải Phòng.
Trong khi các phương tiện vận tải thủy nội địa chủ yếu sử dụng các tuyến đường thủy tự nhiên, hàng hải kết nối đến cảng biển do Bộ giao thông vận tải quản lý, không sử dụng hạ tầng của địa phương kết nối với cảng biển, như hệ thống cầu, các tuyến đường bộ, cầu vượt tại các nút giao thông do địa phương quản lý và đảm bảo điều kiện hoạt động.
Đồng thời, các phương tiện vận tải thủy nội địa khi làm hàng tại các cảng biển đã phải nộp đầy đủ các loại phí, lệ phí hàng hải cho Cảng vụ và giá dịch vụ cảng cho các doanh nghiệp kinh doanh cảng biển.
Vì vậy, theo hiệp hội, việc thu phí kết cấu hạ tầng cảng biển đối với phương tiện vận tải thủy nội địa là chưa thực sự thỏa đáng và hợp lý về đối tượng phải nộp phí như quy định trong Nghị quyết của thành phố.
Ngoài ra, có một thực tế, việc Hải Phòng thu phí cơ sở hạ tầng đã làm giảm sản lượng hàng hóa thông qua cảng biển, mất lợi thế là cảng biển trung chuyển của khu vực.
Bởi trước khi thu phí, từ năm 2012-2017, tốc độ tăng trưởng hàng năm sản lượng hàng hóa thông qua cảng biển Hải Phòng đạt 7,8%/năm, Quảng Ninh đạt 3,5%/năm. Tuy nhiên, sau khi thu phí từ năm 2017-2020, tăng trưởng hàng thông qua cảng biển Hải Phòng bị giảm một nửa, chỉ còn 3,9%/năm, trong khi đó cảng biển Quảng Ninh tăng hơn 4 lần lên 15,3%/năm.
Nhiều địa phương đã có chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp
Cũng theo các hiệp hội này, trong khi Hải Phòng vẫn áp dụng cơ chế thu phí hạ tầng cảng biển đối với doanh nghiệp vận tải thủy nội địa thì Thanh Hóa, Hà Tĩnh hay TP.HCM đã có chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp, khuyến khích phát triển vận chuyển hàng hóa bằng đường thủy.
Đơn cử, Hà Tĩnh có chính sách hỗ trợ 200 triệu đồng/chuyến cập cảng; cho các hãng tàu biển mở tuyến vận chuyển container qua cảng Vũng Áng và trả hàng hoặc bốc hàng tại cảng này với tần suất tối thiểu 2 chuyến cập cảng mỗi tháng.
Tỉnh Thanh Hóa cũng có chính sách hỗ trợ hãng tàu biển mở tuyến vận chuyển container đi quốc tế qua cảng Nghi Sơn với số tiền là 200 triệu đồng/chuyến.
Và gần nhất, từ ngày 1/8 tới, TP. HCM đã quyết định thực hiện miễn giảm phí cho hàng hóa được vận chuyển vào cảng và rời cảng biển của thành phố bằng phương tiện thủy nội địa chỉ sau 4 tháng thực hiện.
Với các viện dẫn trên, các hiệp hội đồng kiến nghị, TP.Hải Phòng thực hiện miễn thu phí theo Nghị quyết 148 "Quy định về phí sử dụng công trình, kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển Hải Phòng", đối với hàng tạm nhập tái xuất, hàng tạm xuất tái nhập, hàng gửi kho ngoại quan, hàng quá cảnh, hàng chuyển khẩu, hàng xuất khẩu, hàng nhập khẩu được vận chuyển bằng phương tiện thủy nội địa, từ tháng 8/2022; cũng như xem xét việc miễn, giảm phí cho hàng hóa vận chuyển bằng đường biển theo Nghị quyết trên.